Hangi Gübre Nasıl Uygulanmalı?

Üst Gübreler

26’lık amonyum nitrat (CAN): CAN tüm bitkilerde üst gübre olarak yaygın biçimde kullanılır. Yapısında yüzde 26 Azot (N) bulunur. Türkiye’de azotlu gübreler arasında en fazla kullanılanıdır. Hububatta üst gübre olarak özellikle kurak bölgelerde başarı ile kullanılır, diğer çapa bitkilerinde de tercih edilir. Çeltik tarımında CAN kullanılması tercih edilmez. Yeteri kadar verilmemesi halinde bitkide gelişme yavaşlar; yapraklar küçük kalır, soluk yeşil ya da sarımtrak yeşil olur. Gereğinden fazla verilmesi halinde gelişme fazla olur, olgunluk gecikir, bitkinin girişi azalır.

CAN, nötr reaksiyonlu bir gübre olduğundan her cins toprakta kullanılabilir. Hafif ve kumlu topraklara biraz daha fazla, organik maddece zengin topraklara ise daha az CAN verilmelidir. Baklagillerden sonra tahıl ekilecek toprağa daha az CAN verilmelidir.

21’lik amonyum sülfat: Asit özellikli bir gübre olduğu için nötr ve kireçli (alkali) topraklarda kullanılır. Uzun yıllar, sürekli olarak toprağa verilmesi halinde topraktaki asit miktarını arttırır. Bu nedenle asitli topraklara verilmemelidir. Verilmek zorunda kalındığında ise bir miktar kireçle birlikte uygulanmalıdır.

Amonyum sülfat, genellikle ekim sırasında verilir. Bu bitkilerin büyümelerini hızlandıran topraktaki fosforun bitki tarafından daha kolay alınmasını sağlar. Ayrıca, bünyesinde kükürt bulunması nedeniyle bitkinin kükürt ihtiyacını da giderir. Çay, çeltik ve tahıl tarımında kullanılır. Bu bitkilere ihtiyacından az amonyum sülfat verilirse bitkinin gelişmesi zayıf olur.

Üre: Üre, bitkilerin azot ihtiyacını karşılamak için hemen her tür ürünlerde ve tütün fidelerinin gübrelenmesinde çok yararlıdır. Üre yetersiz verildiğinde bitkinin gelişmesi yavaşlar, yapraklar sararır, verim düşer. Üre bitki gelişmesinin bütün evrelerinde kullanılabilme özelliğine sahiptir. Ekim sırasında kullanıldığı gibi üst gübre olarak da verilebilir.

33’lük amonyum nintart: Tüm bitkilerde üst gübre olarak yaygın biçimde kullanılır. Yapısında yüzde 33 Azot (N) bulunur. Hububatta üst gübre olarak özellikle kurak olmayan bölgelerde başarı ile kullanılır, diğer çapa bitkilerinde de tercih edilir. Yeteri kadar verilmemesi halinde bitkide gelişme yavaşlar; yapraklar küçük kalır, soluk yeşil ya da sarımtrak yeşil olur. Gereğinden fazla verilmesi halinde gelişme fazla olur, olgunluk gecikir, bitkinin girişi azalır.

Taban Gübreler

TSP-triple süper fosfat: T.S.P Fosfor bakımından zayıf ya da orta olan topraklarda yetişen tüm bitkilerde kullanılabilir. İhtiyaçtan az TSP verilirse kök oluşumu zayıflar, bitki bodur kalır, verim düşer, yapraklar ya da yaprak kenarları mor, tütün, pamuk gibi bitkilerde anormal koyu yeşil bir renk alır. Patates yumrularında kahverengi lekeler oluşur. TSP hafif asit özellikte bir gübre türü olduğundan, nötr ya da kireçli topraklarda etkisi azdır. Bünyesinde bulunan fosfor, suda kolay çözündüğünden etkisini çabuk gösterir.

TSP taban gübresi olarak kullanılır. Erken verilirse içindeki fosfor topraktaki kireç ve diğer maddelerle birleşerek yararsız hale gelir. Ekimden veya dikimden sonra verilmesi halinde yüzeyde kalır, etkisi olmaz. Bu nedenle ekim veya dikimden hemen önce ya da ekim-dikim sırasında verilmelidir.

Dap diamonyum süperfosfat: DAP 18-46-0 bitkinin fosfor ihtiyacını karşılamak üzere verilir. Bileşiminde azot da bulunduğundan bitkinin bu ihtiyacını da karşılar. Azot miktarı bitkinin ihtiyacını tümüyle karşılamıyorsa, eksik kalan kısmı azotlu gübrelerle karşılanmalıdır. İçindeki fosfor topraktaki diğer fosforlu gübrelere göre daha hızlı harekete geçer. Etkisi birkaç yıl sürer.

18-46-0 DAP tahıllarda ekim sırasında verilmelidir. Yeterli DAP gübresi verilmediği takdirde kökler zayıf kalır, gelişme yetersiz olur, olgunlaşma gecikir, bitki bodur kalır, yapraklar mor ya da koyu yeşil renk alır, verim düşer. Erken verilmesi halinde gübrenin içindeki fosfor topraktaki kireç ve diğer maddelerle birleşerek etkisiz hale gelir. Ekimden sonra verilirse toprak yüzeyinde kalacağı için bitkiye yararı olmaz.

20–20–0 kompoze gübre: Hububat ve pamuk başta olmak üzere birçok bitkide ekim sırasında taban gübresi olarak kullanılır. Verilecek miktarın hesaplanmasında yetiştirilecek bitkinin fosfor ihtiyacı dikkate alınmalıdır. Yeteri kadar verilmezse bitkilerde kök gelişimi zayıf olur, boy kısa kalır, olgunlaşma gecikir, meyveler dökülür, verim düşer. Nötr reaksiyonlu bir gübre olduğundan her cins toprakta kullanılabilir. Tarlanın iyi hazırlanmış olması etkisini daha da arttırır. Suda erime özelliği yüksek olduğundan ekimden önce veya ekim sırasında tohumla birlikte kullanılır.